Πειραματικό Γυμνάσιο Μυτιλήνης
Τάξη Β2 – Σχολικό Έτος: 2011 -12
Σχολική Εργασία
Μαθήτριες:
Μαρία Ρωμανού & Βαρβάρα Χρήστου
«Οι ζωές των Ελλήνων της Μικράς Ασίας»
με αφορμή τα Ματωμένα Χώματα της Διδώς Σωτηρίου
Η προκυμαία της Σμύρνης πριν την καταστροφή του 1922.
Λίγα λόγια για τη συγγραφέα.
Η Διδώ Σωτηρίου, το γένος Παππά, γεννήθηκε στο Αϊδίνι της Μικράς Ασίας το 1909 και πέθανε στην Αθήνα το 2004 σε ηλικία 95 ετών. Το 1919 εγκαταστάθηκε με την οικογένειά της στη Σμύρνη και μετά την καταστροφή του 1922 ήρθαν στην Ελλάδα. Αφού ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές σπουδές της, σπούδασε γαλλική φιλολογία στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών και στο Παρίσι. Το 1933 παντρεύτηκε τον φωτισμένο εκπαιδευτικό Πλάτωνα Σωτηρίου. Από το 1936 στράφηκε επαγγελματικά προς τη δημοσιογραφία. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε δημοσιεύοντας κείμενά της στο περιοδικό της Αριστεράς «Νέοι Πρωτοπόροι», ενώ το πρώτο της μυθιστόρημα «Οι νεκροί περιμένουν», εκδόθηκε το 1959.
Εμβληματική μορφή η Διδώ Σωτηρίου, αντλεί τα θέματά της από τη σύγχρονή της πραγματικότητα, τη μικρασιατική καταστροφή, τον Εμφύλιο, τη μεταπολίτευση και στο επίκεντρο της αφήγησής της βρίσκεται η Ιστορία. Παρότι εμπλέκεται συναισθηματικά στις περιπέτειες των ηρώων της διατηρεί την απαραίτητη απόσταση ώστε ο αναγνώστης να συνδέει το γενικό με το ειδικό και να οδηγείται απολαμβάνοντας την ανάγνωση σε ένα ανώτερο επίπεδο κατανόησης. Κείμενά της διδάσκονται σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και το βιβλίο της «Ματωμένα Χώματα» έχει χαρακτηριστεί η ελληνική εκδοχή του τολστοϊκού «Πόλεμος και Ειρήνη». Έργα της μεταφράστηκαν σε πολλές ξένες γλώσσες. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων και της Επιτροπής για τη ελληνοτουρκική φιλία. Το 2001, η Εταιρεία Ελλήνων Συγγραφέων καθιέρωσε προς τιμήν της το βραβείο «ΔΙΔΩ ΣΩΤΗΡΙΟΥ», το οποίο απονέμεται σε Έλληνα ή ξένο συγγραφέα που με τη γραφή του αναδεικνύει την επικοινωνία των λαών και των πολιτισμών μέσα από την πολιτισμική διαφορετικότητα.
Βραβεύσεις της συγγραφέως:
v Βραβείο ελληνοτουρκικής φιλίας Αμπντί Ιπεκτσί (1983)
v Ειδικό Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας (1989)
v Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών (1990)
v Βραβείο του Ελληνικού Ινστιτούτου της Αγγλίας ( 1993)
Η ζωή στη Μικρασία.
Στα μικρασιατικά παράλια, οι κοινωνίες ήταν πολυπολιτισμικές. Στη Σμύρνη για παράδειγμα, η πλειονότητα των κατοίκων ήταν Έλληνες, αλλά υπήρχαν επίσης Τούρκοι, Εβραίοι και Αρμένιοι. Μάλιστα η κάθε εθνότητα, είχε και τη δική της συνοικία. Οι πόλεις αυτές αποτελούσαν σπουδαία πολιτιστικά κέντρα. «Η πόλη (Σμύρνη) ήταν γεμάτη κίνηση, λέει ο Μανώλης Αξιώτης στα «Ματωμένα Χώματα». Απ΄ όλη την Ανατολή, δεν υπήρχε κανείς που να μη γνώριζε τη Σμύρνη, το Αϊδίνι και τις άλλες ελληνικές πόλεις.
Ένα άλλο βασικό στοιχείο για την εποχή και τους κατοίκους είναι ότι όλοι μιλούσαν ελληνικά. Ήταν η γλώσσα επικοινωνίας, κάτι ανάλογο με τα σημερινά αγγλικά. Μαζί με τον Ελληνισμό, έντονο ήταν και το Χριστιανικό στοιχείο. Σε όλα τα μικρασιατικά παράλια υπήρχαν πολλές Εκκλησίες με φανταχτερά καμπαναριά, τοιχογραφίες και εικόνες. Στη Σμύρνη λειτουργούσε και η Ευαγγελική Σχολή δίπλα στη φημισμένη εκκλησία της Αγίας Φωτεινής. Τα ελληνικά σχολεία ήταν «ελεύθερα», μα λειτουργούσαν με ελληνική χρηματοδότηση. Πλούσιοι Έλληνες έδιναν χρήματα για να συντηρηθούν και να λειτουργήσουν.
Η ζωή με τους Τούρκους ήταν ειρηνική. Υπήρχε ελληνοτουρκική συνύπαρξη. Οι Τούρκοι συνήθως ήταν λίγοι και αξιωματούχοι του κράτους. Ένας λιμενάρχης, φοροεισπράκτορες, ένας-δυο αστυνομικοί και καμιά δεκαριά υπάλληλοι. Με τους Τούρκους οι Έλληνες δούλευαν μαζί. Οι Έλληνες ήταν γιατροί και έδιναν εκείνοι τα φάρμακα. Μερικοί Τούρκοι κρυφά προσκυνούσαν τις εικόνες των Χριστιανών και έκαναν τάματα. Ο Μανώλης Αξιώτης στα «Ματωμένα Χώματα» αναφέρει: «Μας είχε γεννήσει και τους δύο λαούς η ίδια γη. Στο βάθος της ψυχής μας ούτε εμείς τους μισούσαμε, ούτε αυτοί».
Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα της φιλίας ήταν οι γιορτές. Οι Τούρκοι σέβονταν τις χριστιανικές εορτές και στις απόκριες οι Έλληνες έκαναν σκετς με την Επανάσταση του ’21. Ντύνονταν ήρωες της Επανάστασης. Αλλά και οι Έλληνες σέβονταν τις γιορτές των Τούρκων. Στο ραμαζάνι τους, που την ημέρα την αφιερώνουν στη νηστεία και την προσευχή και τη νύχτα κάνουν σαν γλέντι και τρώνε, οι Έλληνες έκαναν απόλυτη ησυχία. Έχουμε τέτοια μαρτυρία από κατοίκους του Αιδινίου.
Όσον αφορά τώρα την ενδυμασία τους, οι περισσότεροι Έλληνες και ιδιαίτερα όσοι ήταν ευκατάστατοι, ήταν ντυμένοι ευρωπαϊκά. Με κοστούμια, παπιγιόν και μαντήλια οι άνδρες και μοδάτα φορέματα, φούστες και δαντελένια πουκάμισα οι γυναίκες. Το 1922 η εικόνα αυτή άλλαξε δραματικά. Σφαγή, φωτιά και ρημαγμένες πολιτείες. Χάθηκαν άνθρωποι, ολόκληρες οικογένειες αλλά και περιουσίες: σπίτια, εργοστάσια, σχολεία, νοσοκομεία, βιβλιοθήκες, θέατρα. Παντού καταστροφή. Τραγωδία και προσφυγιά.
Με βάση το απόσπασμα.
Από τα αφηγήματα της Διδώς Σωτηρίου και ιδιαίτερα τα Ματωμένα Χώματα», αντλούμε πολλές πληροφορίες για τη ζωή των ελλήνων στη Μικρασία. Η ελληνική οικογένεια της Μικράς Ασίας ήταν πολύ σφιχτά δεμένη, ο ένας αγαπούσε τον άλλον. Οι πιο πολλές οικογένειες ήταν πολυμελείς, δηλαδή πάνω από 3 παιδιά σε κάθε σπίτι. Ήταν φτωχοί άνθρωποι που δούλευαν 16 ώρες σκληρά, με τα χέρια τους στα χωράφια και βοσκούσαν πρόβατα για το μεροκάματο και για να ζήσουν τις οικογένειές τους.
Ήταν περήφανοι άνθρωποι. Μέσα στην οικογένεια επικρατεί η πατριαρχική μορφή, όλοι από τον πιο μεγάλο έως τον πιο μικρό σέβονται τον πατέρα, τον φοβούνται αλλά και τον εκτιμούν. Σεβασμός υπάρχει και προς τη μητέρα και εκτίμηση, αλλά όχι φόβος. Η θρησκεία είναι μέρος της ζωής τους. Όλη η οικογένεια πήγαινε στην εκκλησία τις Κυριακές που ήταν μέρα αργίας και όλη η οικογένεια επίσης συγκεντρωνόταν στο τραπέζι. Πριν το φαγητό κάποιο μορφωμένο μέλος της οικογένειας έκανε την προσευχή. Μέσα στο σπίτι, σε κάποιο μέρος υπήρχε εικονοστάσι αφιερωμένο στο Θεό με τις εικόνες των προστατών Αγίων.
Το μορφωτικό τους επίπεδο δεν είναι πολύ υψηλό, αλλά ούτε και χαμηλό. Οι γονείς προωθούν τα παιδιά τους στο σχολείο και τα παρακινούν να μάθουν γράμματα. Η ζωή τους είναι λιτή. Λιγοστά παιχνίδια για τα παιδιά, ρούχα και παπούτσια. Για ένα παιδί της εποχής αυτής, ένα ζαχαρωτό ήταν πολύτιμο και σπάνια απόλαυση. Έτσι ήταν η ζωή των προγόνων μας πριν τους διώξουν από τα σπίτια τους αυτοί που πίστευαν ότι τους είχαν αποδεχτεί, οι Τούρκοι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου