Eργασία μαθητών της Γ΄Γυμνασίου για τα αρχοντικά της Λέσβου και άλλων περιοχών.

6^ο Γυμνάσιο Μυτιλήνης «Γιάννης & Αριστείδης Δελής».

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα  των  μαθητών της  Γ΄Γυμνασίου.

Τίτλος: Τα αρχοντικά  των Αθηνών και  των  υπολοίπων περιοχών της Ελλάδος κατά τη διάρκεια του 19^ου αι.

1.Αρχοντικό Παπαρρηγοπούλου.

Το Αρχοντικό Παπαρρηγοπούλου βρίσκεται  στην Πλάκα  στην οδό των Κυδαθηναίων αριθ.27.Στα χρόνια της τουρκοκρατίας λεγόταν   «Ρούγα του Αλίκοκκου»,βρισκόταν μάλιστα απέναντι από την εκκλησία της Μεταμορφώσεως (Σωτείρα του Κωττάκη).Το αρχοντικό Παπαρρηγοπούλου κτίσθηκε το 1842 και σώζεται έως σήμερα σαν ένα από τα πιο ιστορικά κτίρια της οθωνικής Αθήνας.

Η Αρχιτεκτονική του κτιρίου και οι διάσημοι ένοικοί του.

Το Αρχοντικό Παπαρρηγοπούλου ,όπως και άλλα αρχοντόσπιτα που κτίζονταν τα πρώτα χρόνια της βασιλείας  του Όθωνα  στην Αθήνα(π.χ. το αρχοντικό του Λασσάνη,αγωνιστή του ΄21 στους Αέρηδες),είναι μεγάλα σπίτια με ωραίες αναλογίες και ρυθμικά τοποθετημένα ανοίγματα ,λιθόκτιστα,με δύο ή τρείς ορόφους,με τις κύριες όψεις τους κυρίως επίπεδες χωρίς εξωτερικά διακοσμητικά στοιχεία.Τα κουφώματα είναι του παλαιού Αθηναϊκού τύπου με περσιδωτά εξώφυλλα ,ενώ οι εξώστες στηρίζονται σε απλής μορφής μαρμάρινα φουρούσια.Στο μπαλκόνι με σιδεριά από χυτοσίδηρο  υπάρχει η χρονολογία ανέγερσης του κτιρίου ,1842.

Στο αρχοντικό Παπαρρηγοπούλου διέμεινε ο Όθωνας κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα τον Οκτώβριο του 1843.Στο ίδιο κτίριο κατοίκησε στα χρόνια του Όθωνα και ο Γαβριήλ Κατακάζης ,διπλωμάτης της Ρωσίας ,ελληνικής καταγωγής ο οποίος διορίσθηκε σε αυτά τα χρόνια πρεσβευτής της Ρωσίας στην Αθήνα ,θέση που διατήρησε έως το τέλος του 1843.Το σπίτι του στην Αθήνα υπήρξε κέντρο πολιτικών συναντήσεων ,ανέπτυξε σχέσεις φιλικές με προβεβλημένους Έλληνες και βοήθησε στο κίνημα της 3^ης Σεπτεμβρίου 1843 που είχε ως σκοπό την αντικατάσταση και πτώση του Όθωνα.Πέθανε στη Ρωσία το 1868.

Ο Ρώσος Βλαδίμηρος Δαβίδοφ  αρχιτέκτονας και μέλος της ακαδημίας τεχνών της Αγίας Πετρούπολης ,στο έργο του «Οδοιπορικαί Σημειώσεις»που αφορά τη διαμονή στην Αθήνα το 1835,περιγράφει τις εντυπώσεις του από τις επισκέψεις του στο μέγαρο αυτό της ρωσικής πρεσβείας:

«Η ευρύχωρος οικία  εν η διαμένει  ο πρεσβευτής ημών κέκτηται  ωραίαν θέαν  προς τον ναόν του Ολυμπίου Διός ,προς τον αποξηραθέντα σχεδόν  ποταμόν  Ιλισσόν  και προς τον Υμηττόν».

Η Καλλιόπη  Παπαλεξοπούλου.

Στο αρχοντικό Παπαρρηγοπούλου κατοίκησε  η Καλλιόπη Παπαλεξοπούλου.

Το Αρχοντικό Παπαρρηγοπούλου  υπήρξε κατοικία  και της Καλλιόπης Παπαλεξοπούλου (Πάτρα 1819-Ναύπλιο 1898)κόρης του Ανδρέα Καλαμογδάρτη ,προεστού της Πάτρας  και συζύγου  του βουλευτού Σπύρου Παπαλεξοπούλου  που τον παντρεύθηκε στο Ναύπλιο το 1835.Η Παπαλεξοπούλου  προσέφερε αξιόλογες υπηρεσίες κατά τη δύσκολη εποχή μετά την πτώση του Μεσολογγίου.Επί Όθωνος  κράτησε αντιπολιτευτική στάση και το σπίτι της εξελίχθηκε σε αντιδυναστευτικό κέντρο.Κατά τα  τελευταία χρόνια της ζωής της ζούσε στο Ναύπλιο .Ο Δήμος Αθηναίων έχει τοποθετήσει εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα  στην πρόσοψη  του αρχοντικού ,ως αναγνώριση των αγώνων της για τη δημοκρατία.

2.Το νεοκλασσικό αρχοντικό του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου.

Το νεοκλασσικό  Αρχοντικό του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου  ,σημαντικής προσωπικότητας της πολιτικής ζωής της χώρας,είχε χτιστεί στα μέσα  του 19^ου αι.Βρίσκεται στην πλατεία  που έχει σήμερα το όνομά του ,την Πλατεία Κουμουνδούρου(νύν πλατεία Ελευθερίας)στο σύνορο που χωρίζει την παλαιά πόλη της τουρκοκρατίας από τη νεώτερη της οθωνικής εποχής.

Το αρχοντικό του Κουμουνδούρου  ήταν κέντρο κοινωνικής επαφής της πολιτικής και πνευματικής ελίτ της Αθήνας γνωστό για τις πολιτικές του συναθροίσεις αλλά και τις περιβόητες δεξιώσεις και χοροεσπερίδες.

Απέναντι από το μέγαρο του Κουμουνδούρου στην οδό Κραναού  5 είναι και το αρχοντικό που χτίσθηκε το 1840 από τον Γεώργιο Αργυρόπουλο ,γόνο Βυζαντινής οικογενείας ,που σώζεται μέχρι σήμερα.Πρίν από τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο και έως το 1973 το μέγαρο  του  Κουμουνδούρου στέγασε το 9^ο Γυμνάσιο Αρρένων Αθηνών από το οποίο αποφοίτησαν αξιόλογα πρόσωπα της δημόσιας και πνευματικής ζωής του τόπου.Ανάμεσά  τους ο Δημήτριος Κόρσος,καθηγητής του δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο,ο Γεώργιος Μπαμπινιώτης,καθηγητής της Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο των Αθηνών,ο Σταμάτιος Πατάπης ,καθηγητής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών,ο Σταύρος Πάνος,καθηγητής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης,ο Δημήτριος Σφήκας,Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης,ο Ευάγγελος Φλωράτος ,αντιεισαγγελέας του Αρείου Πάγου κ.α.

Το ιστορικό αρχοντικό του Κουμουνδούρου κατεδαφίσθηκε το 1978.Μερικοί τοίχοι του υπάρχουν  ακόμη σαν απομεινάρια μιάς άλλης εποχής.Στο σπίτι αυτό της  πλατείας Κουμουνδούρου πέθανε ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος στις 26  Φεβρουαρίου του 1883 και τάφηκε στο Α΄Νεκροταφείο Αθηνών.Μία χαρακτηριστική προσωπογραφία του Αλ.Κουμουνδούρου έχει φιλοτεχνηθεί από τον Κεφαλλονίτη ζωγράφο Σπύρο Βικάτο που βρίσκεται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Αθηνών.

3.Τα αρχοντικά της Μυτιλήνης.

Αρχοντικά που έχτισαν οι αστοί στα  τέλη του 18^ου και 19^ου αι.επιδεικνύοντας τα κέρδη που συσσώρευαν από το εμπόριο ,καθώς η Μυτιλήνη ήταν ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στις αγορές της Ανατολής και της  Δύσης.Οι κοσμογυρισμένοι έμποροι της Μυτιλήνης συνδύασαν την κλασσική ελληνική αρχιτεκτονική με στοιχεία της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής.Αρχοντικά με λιακωτά ,με σκάλες μαρμάρινες,με παραθύρια που βλέπουν προς την ανατολή,και άλλα που παίζουν με τους αγέρηδες ,κτίρια με στοιχεία μπαρόκ και ροκοκό.

Πολλά είναι και τα διατηρητέα αρχοντικά κτίρια που βρίσκονται στο χώρο της προκυμαίας.Όπως το Μέγαρο πρώην Ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρεττανία»το κτίριο του καφενείου «Πανελλήνιον»,το κτίριο της Εμπορικής Τράπεζας,το πρώην ξενοδοχείο Λυκαβητός,οι Κολώνες,η οθωμανική τράπεζα,το Παλαιό Λιμεναρχείο Μυτιλήνης,το κτίριο της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Λέσβου,το Παλαιό Δημαρχείο,το κτίριο που στεγάζει το παλαιό αρχαιολογικό μουσείο.κ.α.Σήμερα τα κτίρια αυτά στεγάζουν τουριστικά καταστήματα δημόσιες επιχειρήσεις και Τράπεζες.Αλλά και στις υπόλοιπες περιοχές της Μυτιλήνης δεσπόζουν διατηρητέα αρχοντικά κτίρια όπως στην περιοχή της Σουράδας ,του Μακρύ Γιαλού,και του Κιοσκιού.

Η Σουράδα ευρίσκεται στο νοτιανατολικό τμήμα της πόλης στο δρόμο προς το αεροδρόμιο.Παλαιό θέρετρο των ανωτέρων κοινωνικών  στρωμάτων  της Μυτιλήνης άρχισε να οικοδομείται στα τέλη του προηγουμένου αιώνα.Μέχρι τότε υπήρχαν εκεί διάσπαροι πύργοι (πρώϊμη μορφή οχυρωματικής κατοικίας στη Λέσβο).Από το 1880 και μετά οι εύποροι χριστιανοί αστοί χτίζουν εξοχικές κατοικίες.Αξιοσημείωτη και εντυπωσιακή είναι η αρχιτεκτονική πολλών από αυτά τα κτίρια καθώς είναι εμφανείς οι επιδράσεις και οι επιρροές από την Ευρώπη.Χαρακτηριστικό αρχιτεκτονικό αριστούργημα της περιοχής είναι ο αρκετά γνωστός Πύργος της Μυτιλήνης ,μπαρόκ ρυθμού,πολυτελής ξενώνας σήμερα.

4.Αρχοντικά των Αθηνών.

 Το Αρχοντικό Δεκόζη Βούρου βρίσκεται εκεί που λειτουργεί σήμερα το "Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών" στην Οδό Παπαρρηγοπούλου αριθ. 7 στην Πλατεία Κλαυθμώνος. Το αρχοντικό αυτό ανήκε στο μεγαλέμπορο από τη Χίο Σταμάτιο Δεκόζη Βούρο (Χίος 1792 - Αθήνα 1881), του οποίου ο πατέρας Κοζής Βούρος σκοτώθηκε από τους Τούρκους κατά τις φοβερές σφαγές της Χίου το 1822.

Ο Σταμάτιος Δεκόζης Βούρος, φυγάδας από τη Χίο, εγκαταστάθηκε πρώτα στη Βιέννη και αργότερα στην Κωνσταντινούπολη, συνεχίζοντας τις εμπορικές δραστηριότητες του πατέρα του. Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδος, ο Βούρος αποφασίζει να επιστρέψει στην πατρίδα του. Από το 1832 έφυγε από την Κωνσταντινούπολη, όπου διέμενε και εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα, ιδρύοντας τραπεζικό οίκο και ασχολούμενος με οικονομικές επιχειρήσεις.

Στην Αθήνα, πρωταρχικό μέλημα του Βούρου ήταν η οικοδόμηση του σπιτιού του. Εκείνη την εποχή το οικιστικό σχέδιο της Αθήνας ήταν τελείως αδιαμόρφωτο. Πολύ σύντομα όμως η πόλη θα αλλάξει μορφή και η ανοικοδόμηση της ερειπωμένης πόλης θα ξεκινήσει με αρχοντικά και σπίτια που άρχισαν να χτίζουν Ευρωπαίοι και Έλληνες ομογενείς που επέστρεφαν στην ελεύθερη Ελλάδα. Στα 1834 αρχίζει και η διάνοιξη της οδού Σταδίου.

Το αρχοντικό Δεκόζη Βούρου είναι από τα πρώτα σπίτια που χτίστηκαν στην Αθήνα στα 1833/34. Τα σχέδια του αρχοντικού εκπονήθηκαν από τους Γερμανούς αρχιτέκτονες Λύντερς (G. Lueders) και Χόφερ (J. Hoffer) και αποτελεί ένα από τα πρώτα δείγματα της κλασικιστικής αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα. Η περιοχή της πλατείας Κλαυθμώνος, όπου χτίστηκε το αρχοντικό, ήταν τότε τελείως ασχημάτιστη. Το αρχοντικό, όταν περατώθηκε η κατασκευή του, ήταν το πιο αξιόλογο κτίσμα που υπήρχε στην κατεστραμμένη πόλη.

Το αρχοντικό του Δεκόζη Βούρου είναι ένα απλό διώροφο κτίριο με όλα τα τυπικά χαρακτηριστικά της κλασικιστικής αθηναϊκής κατασκευής. Εξωτερικά έχει κεραμωτή στέγη, μια μαρμάρινη βάση και το μπαλκόνι με τα λεπτοδουλεμένα φουρούσια.

Εγχάρακτη επιγραφή στην είσοδο του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών, Πλατεία Κλαυθμώνος

Στα 1836, ο βασιλιάς Όθων, επιστρέφοντας από το Μόναχο μετά το γάμο του με την Αμαλία, χρησιμοποίησε ως προσωρινή κατοικία τη "Μεγάλη Οικία" Βούρου στην τότε οδό Νομισματοκοπείου και ήδη Παπαρρηγοπούλου αριθ. 7 και τη διπλανή οικία του Γ. Αφθονίδη (που δεν υπάρχει σήμερα), συνδέοντας μεταξύ τους με στοά τα δύο αυτά αρχοντικά. Ο Όθων και η Αμαλία έμειναν σ' αυτό το "Παλιό Παλάτι", όπως το αποκαλούσαν αργότερα οι Αθηναίοι, από το 1836 μέχρι το 1843. Διαμόρφωσαν μάλιστα και ένα κήπο μπροστά στο παλάτι, από τον οποίο προήλθε ο σημερινός κήπος της Πλατείας Κλαυθμώνος.

Η βασιλική αυτή κατοικία μεταφέρθηκε το 1843 στο νεόχτιστο τότε κτίριο των Ανακτόρων, έργο του Γερμανού αρχιτέκτονα Φρειδερίκου Γκαίρτνερ (Friedrich Gaertner), όπου στεγάζεται σήμερα η Βουλή των Ελλήνων.

Το 1859, ο Σταμάτιος Δεκόζης Βούρος έχτισε δίπλα στο σπίτι του, στον αριθ. 5 της οδού Παπαρρηγοπούλου, ένα δεύτερο αρχοντικό, για κατοικία του γιου του Κωνσταντίνου Βούρου, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Γεράσιμου Μεταξά, που σώζεται μέχρι σήμερα.

Σήμερα, το αρχοντικό του Δεκόζη Βούρου στεγάζει από το 1980 το "Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών", που ίδρυσε ο Λάμπρος Ευταξίας, δισέγγονος του Σταματίου Δεκόζη Βούρου.

Το Αρχοντικό Σερπιέρη, ένα από τα μέχρι σήμερα σωζόμενα στην Αθήνα αρχοντικά της αστικής κοινωνίας των τελευταίων δεκαετιών του 19ου αιώνα, βρίσκεται στη γωνία των οδών Πανεπιστημίου και Εδουάρδου Λω και στεγάζει σήμερα το Κεντρικό Κατάστημα της Αγροτικής Τράπεζας.

Ήταν το αρχοντικό του Ιταλού μεταλλειολόγου Ιωάννη Βαπτιστή Σερπιέρη (εξελληνισμένο όνομα του Giovanni Battista Serpieri), που γεννήθηκε στο Ρίμινι της Ιταλίας το 1815 και πέθανε το 1897 στην Αθήνα. Η άφιξή του στην Αθήνα συνδέεται με την παραχώρηση σ' αυτόν από το ελληνικό κράτος της εκμετάλλευσης των μεταλλευμάτων του Λαυρίου. Η Εταιρεία Σερπιέρη άρχισε τις εργασίες της στο Λαύριο το 1864. Η Αθήνα γύρω στο 1870 γίνεται πόλος έλξης για Έλληνες και ξένους επιχειρηματίες.

Ο Σερπιέρης, συνεχίζοντας τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες στη νέα Εταιρεία του Λαυρίου, είχε πλέον ανάγκη ιδιωτικής κατοικίας στην Αθήνα. Έπρεπε να βρει οικόπεδο που να ανταποκρίνεται στην οικονομική και κοινωνική υπόστασή του και να διαλέξει τον κατάλληλο αρχιτέκτονα. Το 1873, επέλεξε την περιοχή απέναντι από την Ακαδημία των Αθηνών, που εκείνη την εποχή ήταν μια σειρά από οικόπεδα στα οποία δούλευαν μαρμαράδες και λιθοξόοι, και όπου σήμερα βρίσκονται το κτίριο της Τράπεζας της Ελλάδος και το μέγαρο της Αγροτικής Τράπεζας. Το αρχοντικό Σερπιέρη το σχεδίασε και το οικοδόμησε ο στρατιωτικός μηχανικός και αρχιτέκτων Αναστάσιος Θεοφιλάς, που γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1827 από γονείς Ηπειρώτες και πέθανε στην Αθήνα το 1901. Ο Θεοφιλάς πήρε την παραγγελία να κάνει τα σχέδια και να προχωρήσει στην οικοδόμηση του αρχοντικού Σερπιέρη γύρω στο 1875. Οι οικοδομικές εργασίες τελείωσαν στο 1881.

Το αρχοντικό Σερπιέρη σχεδιάστηκε για να ανταποκριθεί σε περισσότερες από μία χρήσεις. Δεν επρόκειτο να είναι μόνο κατοικία ενός μεγάλου επιχειρηματία της εποχής. Ήταν συγχρόνως επαγγελματική στέγη, χώρος μεγάλων συγκεντρώσεων και μέσο κοινωνικής προβολής. Στην κύρια όψη της οδού Πανεπιστημίου, υπάρχουν τρεις πόρτες που διακρίνονται για το διαφορετικό τους χαρακτήρα. Στη δεξιά πλευρά ακολουθούν δυο ακόμη είσοδοι, από τις οποίες η δεύτερη αποτελούσε την είσοδο που οδηγούσε στον κήπο και από την οποία έμπαιναν οι άμαξες που έφερναν τους ιδιοκτήτες και τους προσκεκλημένους τους.

Το 1929, το Αρχοντικό Σερπιέρη αγοράστηκε από την Αγροτική Τράπεζα. Έγιναν τότε επεμβάσεις στο κτίριο, με την προσθήκη τρίτου ορόφου στην πρόσοψη της οδού Πανεπιστημίου και τετάρτου στην πίσω πλευρά. Εντούτοις, διατηρεί μέχρι σήμερα σχεδόν ανέπαφο τον πρώτο όροφο και όλη την αρχική διακόσμησή του.

5.Η Πηλιορείτικη αρχιτεκτονική.

Η Πηλιορείτικη αρχιτεκτονική είναι ξεχωριστή και αναγνωρίζεται κυρίως στα παραδοσιακά σπίτια, τα αρχοντικά και τις εκκλησίες του Πηλίου. Αυτή η αρχιτεκτονική εφαρμόζεται μέχρι και σήμερα σε έργα υποδομής όπως βρύσες (ή κρήνες, όπως επίσης λέγονται) και τα γεφύρια. Η πηλιορείτικη αρχιτεκτονική διατηρείται εδώ και πολλά χρόνια, την οποία διακρίνουμε στα παλιά αρχοντικά που συναντάμε σε καθένα από τα χωριά του Πηλίου. Σχεδόν σε όλα τα αρχοντικά του Πηλίου ο τρόπος κτισίματός τους έχει μοναδικά και γηγενή χαρακτηριστικά, καθώς είναι χτισμένα με πλάκες και πέτρες της ευτύτερης περιοχής. Αξίζει να σημειώσουμε πως τα υλικά αυτά που συμβάλλουν στην κτίση των αρχοντικών έχουν παρθεί από τα αρχεία του Πηλίου.^[1]

Τα αρχοντικά του Πηλίου διακρίνονται σε διάφορους τύπους αρχιτεκτονικής. Ένας μεγάλος αριθμός αρχοντικών ανήκει στον βορειοελλαδίτικο τύπο ο οποίος ιδρύθηκε και αναπτύχθηκε κατά τη διαφυγή προσφυγικών ομάδων στο Πήλιο, την εποχή της Τουρκοκρατίας. Οι πρόσφυγες αυτοί που κατάγονταν από την Ήπειρο ήταν εξειδικευμένοι στη χρήση της πέτρας ως δομικό υλικό και χάρη σε αυτό το γεγονός, τα αρχοντικά απόκτησαν βορειοελλαδίτικο τύπο. Ένα μικρότερο ποσοστό αρχοντικών εντάσσεται στον νεοκλασικό τύπο που προήλθε από τους ιθαγενείς της Αιγύπτου.^[1] Οι τοίχοι των σπιτιών είναι αρκετά μεγάλοι σε πάχος (20-25cm) με αποτέλεσμα το καλοκαίρι τα σπίτια να είναι δροσερά και το χειμώνα ζεστά^[2].

ΑΘΗΝΑΙ ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ 1890 O βασιλικός κήπος που το 1974 με την εγκαθίδρυση της Δημοκρατίας μετονομάστηκε σε Εθνικό κήπο έγινε για τον περιβάλλοντα καλλωπισμό των βασιλικών ανακτόρων. Τις πρώτες φυτευτικές εργασίες οργάνωσε και επέβλεψε ο Βαυαρός γεωπόνος Σμάρατ (Smarat) το 1839, όπου φυτεύτηκαν 15.000 καλλωπιστικά φυτά που μεταφέρθηκαν από τη Γένοβα, καθώς επίσης και με αυτοφυή είδη, που μετέφερε από το Σούνιο και την Εύβοια ο Πρώσος γεωπόνος Φρειδερίκος Σμιτ (Friedrich Schmidt), βοηθός τού Σμάρατ. Ο κήπος συνέχισε να επεκτείνεται, και για το σκοπό αυτό προσκλήθηκε ο Γάλλος κηποτέχνης Φρανσουά Λουί Μπαρώ (François Louis Bareaud), ο οποίος ανέλαβε τη διεύθυνση τού κήπου από το 1845 έως το 1854. Τον Μπαρώ διαδέχθηκε ο Φρειδερίκος Σμιτ, ο οποίος διηύθυνε τον κήπο επί 30 χρόνια, φέρνοντας από το εξωτερικό πολλά φυτά, κατάλληλα για το κλίμα της Αττικής, συμπληρώνοντας έτσι τη φύτευση του κήπου στα σημερινά της όρια. Ο κήπος ήταν για την αποκλειστική τέρψη της βασιλικής οικογένειας και δεν ήταν ελεύθερος για τον Αθηναϊκό λαό. (Φωτογραφικό αρχείο : Ελληνικό λογοτεχνικό και ιστορικό αρχείο )

34. Η οδός Συγγρού προς τιμή του πάμπλουτου Κωνσταντινουπολίτη τραπεζίτη και πολιτικού Ανδρέα Συγγρού. Έχει χαρακτηριστεί ως μέγας εθνικός ευεργέτης . [ Θεωρήθηκε ότι υπήρξε ο ισχυρότερος άντρας της εποχής του πιο πάνω και από τον Βασιλιά Γεώργιο Α΄. Στον αντίποδα αμφισβητήθηκε έντονα λόγω των Λαυρεωτικών.. Ο κόσμος δε τον αποκάλεσε <<Λαυριοφάγο>>, γιατί αγόρασε τα ορυχεία Λαυρίου και έντεχνα διέρρευσε μέσω τύπου ότι βρεθήκαν σε αυτά κοιτάσματα χρυσού. Ο Συγγρός μετοχοποίησε τα ορυχεία και χιλιάδες Αθηναίοι έσπευσαν να αγοράσουν μετοχές. Η συνέχεια γνωστή αφού αποδείχτηκε <<άνθρακας ο χρυσός>> (από τότε βγήκε η παροιμία), και χιλιάδες αθηναίοι έχασαν τις περιουσίες τους. Ο Γιάννης Κορδάτος χαρακτηρίζει τον Ανδρέα Συγγρό μηχανορράφο και επιδέξιο πολιτικάντη, άλλοι ως λωποδύτη φιλάνθρωπο ενώ ο τύπος της εποχής χρυσοκάνθαρο. [ Κατηγορήθηκε ότι παρίστανε μετά τον Εθνικό Ευεργέτη για να εξαγνίσει τις αμαρτίες του. [ 1890

0. ΔΩΔΩΝΗ Το θέατρο της Δωδώνης είναι από τα μεγαλύτερα και καλύτερα σωζόμενα αρχαία ελληνικά θέατρα, με χωρητικότητα περίπου 18.000 ατόμων. Αποτελούσε αναπόσπαστο τμήμα του ιερού της Δωδώνης και για τον επισκέπτη, που έφθανε από το νότο, ήταν το εμφανέστερο μνημείο, που δέσποζε στο χώρο με τις καμπύλες επιφάνειες και τους επιβλητικούς αναλημματικούς τοίχους του. Κατασκευάσθηκε τον 3ο π.Χ. αιώνα, στο πλαίσιο του φιλόδοξου οικοδομικού προγράμματος που πραγματοποίησε ο Πύρρος, βασιλιάς της Ηπείρου, προκειμένου να αναμορφώσει το πανελλήνιο ιερό και να του δώσει μνημειακό χαρακτήρα.

9. ΤΙΡΥΝΘΑ Η  Τίρυνθα  είναι πόλη της  Αργολίδας  στην  Πελοπόννησο . Αρχαιολογικές ανασκαφές στην περιοχή πραγματοποιήθηκαν την περίοδο  1884 - 1885  από τον  Ερρίκο Σλήμαν , που έφερε στο φως την αρχαία Τίρυνθα και τα ξακουστά «κυκλώπεια» τείχη της, τα οποία, σύμφωνα με το μύθο, έχτισαν οι ίδιοι οι  Κύκλωπες . Ο πρώτος μυθικός βασιλιάς της πόλης ήταν ο  Προίτος , αδερφός του  Ακρίσιου , βασιλιά του  Άργους . Στη  μυθολογία , ο βασιλιάς της Τίρυνθας,  Ευρυσθέας , διέταξε τους άθλους του ήρωα  Ηρακλή . Η Τίρυνθα καταστράφηκε ολοσχερώς από τους  Αργείους  τον 5ο αιώνα π.Χ. και ο πληθυσμός της εξορίστηκε.

8. ΜΥΚΗΝΕΣ Οι  Μυκήνες  ήταν αρχαία πόλη της  Αργολίδας  κοντά στο βουνό Τρητός  κι απέναντι απ' τον Αργολικό κόλπο. Τούτο παρακίνησε τον  Ερρίκο Σλήμαν  να σκάψει την ακρόπολη των Μυκηνών, όπου βρήκε τους γνωστούς κάθετους λακκοειδείς τάφους και πολλά ακόμα ευρήματα. . Από τα σωζόμενα σήμερα ερείπια σπουδαιότερα είναι οι δυο ταφικοί βασιλικοί περίβολοι Α και Β, ο θησαυρός του Ατρέα (θολωτός τάφος), ο θολωτός τάφος της  Κλυταιμνήστρας , η Πύλη των Λεόντων, το Βασιλικό ανάκτορο, ο ναός, η Βόρεια Πύλη καθώς και η Υπόγεια δεξαμενή κ.ά

7. ΑΡΧΑΙΑ ΔΗΛΟΣ Έχοντας μια προνομιακή θέση στο κεντρικό Αιγαίο, στο μέσον διαφόρων θαλάσσιων οδών από Α. προς Δ. και από Β. προς Ν., η Δήλος διασώζει ίχνη κατοίκησης ήδη από την 3η χιλιετία π.Χ. στην κορυφή του Κύνθου · ο παλαιότερος όμως οργανωμένος οικισμός τοποθετείται χρονολογικά στα μέσα της 2ης χιλιετίας π.Χ., στη μυκηναϊκή εποχή, και έχει επισημανθεί στην επίπεδη έκτα ση κοντά στο λιμάνι, εκεί όπου αργότερα ήταν το κέντρο του ιερού του Απόλλωνα.

6. ΕΠΙΔΑΥΡΟΣ Η Επίδαυρος είναι ιστορική πόλη του νομού Αργολίδας στην ανατολική του πλευρά. Είναι κτισμένη στους πρόποδες των ορέων Αραχναίο, Κορυφαίο και Τίθιο, όπου, σύμφωνα με τη μυθολογία, γεννήθηκε ο Ασκληπιός. Σε μια χαράδρα, το 340 π.Χ., ο αργείος αρχιτέκτονας  Πολύκλειτος ο Νεότερος  έκτισε, σύμφωνα με τον  Παυσανία , το  θέατρο της Επιδαύρου . Από όλα τα αρχαία θέατρα το θέατρο της Επιδαύρου είναι το ωραιότερο και το καλύτερα διατηρημένο. Προορισμένο για τη διασκέδαση των ασθενών είχε χωρητικότητα 13.000 θεατών. Η θαυμάσια  ακουστική  του, αλλά και η πάρα πολύ καλή κατάσταση στην οποία διατηρείται συντέλεσαν στη δημιουργία του  φεστιβάλ Επιδαύρου , θεσμός που έχει ξεκινήσει εδώ και πολλά χρόνια.

5. ΟΛΥΜΠΙΑ Η  Ολυμπία , ήταν πόλη της αρχαίας  Ελλάδας  στην Ηλεία, γνωστή ως ο τόπος διεξαγωγής των  Ολυμπιακών Αγώνων  στους κλασικούς χρόνους, συγκρίσιμη στη σημασία με τα  Πύθια  που διοργανώνονταν στους Δελφούς. Στην Ολυμπία βρισκόταν το  χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός , έργο του Φειδία, το οποίο ήταν γνωστό στην αρχαιότητα ως ένα από τα  επτά θαύματα του κόσμου . Η αφετηρία των Ολυμπιακών Αγώνων χρονολογέιται πίσω στο 776 π.Χ. και τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια μέχρι και το 394 μ.χ και την κατάργησή τους από το Βυζαντινό αυτοκράτορα Θεοδόσιο.    Τα Ολύμπια ήταν η δημοφιλέστερη γιορτή των πανελλήνων με κέντρο την Ολυμπία.

4. ΔΕΛΦΟΙ Οι  Δελφοί  ήταν αρχαία ελληνική πόλη στην οποία λειτούργησε το σημαντικότερο μαντείο  του αρχαιοελληνικού κόσμου. Ήταν αφιερωμένο στον θεό  Απόλλωνα . Η  Πυθία  ήταν το διάμεσο, με το οποίο επικοινωνούσε ο θεός, και έδινε τους χρησμούς, που καταγράφονταν. Κάθε τέσσερα χρόνια τελούνταν οι Πυθικοί αγώνες, προς τιμήν του Απόλλωνα. Οι χρησμοί τις παλαιότερες εποχές ήταν γνωστοί για το διφορούμενο νόημά τους. Αρκετές ήταν οι φορές που το Μαντείο δεν κρατούσε αμερόληπτη στάση, αλλά έπαιρνε απροκάλυπτα το μέρος μιας παράταξης, όπως για παράδειγμα στον Πελοποννησιακό πόλεμο που πήρε το μέρος των Λακεδαιμονίων

3. ΑΚΡΟΠΟΛΗ Η Ακρόπολη Αθηνών είναι ένας βραχώδης λόφος ύψους 156 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας και 70 μ. περίπου από το επίπεδο της πόλης της Αθήνας.Διαπιστώθηκε ότι ο λόφος ήταν κατοικημένος από την 3η χιλιετία π.Χ. Από τον 6ο αι. π.Χ. άρχισαν να χτίζονται πάνω σ’ αυτόν τα ιερά των Αθηναίων. Κάτω από την επίβλεψη του  Φειδία   και των αρχιτεκτόνων Μνησικλή, Καλλικράτη και Καλλίμαχου χτίστηκαν και διακοσμήθηκαν ο Παρθενώνας , το  Ερέχθειο , τα  Προπύλαια  και ο ναός της Απτέρου Νίκης.

               Επιδαυρος.                   

Στις ράχες του βουνού Άκρα και με τα πεύκα να κατεβαίνουν απ' τις πλαγιές μέχρι τα νερά του ομώνυμου κόλπου της Επιδαύρου, η Αρχαία Επίδαυρος είναι χτισμένη στη θέση όπου αναπτύχθηκε ο αρχαίος πολιτισμός της Επιδαύρου, όχι μακριά από το ιερό του Ασκληπιού και το γνωστό σε όλους, αρχαίο θέατρο.

Περνώντας, διαδοχικά, από τους Κάρες, τους Ίωνες και τους Δωριείς, έγινε σπουδαίο εμπορικό κέντρο διατηρώντας δικές του αποικίες. Εδώ, υπήρχε ιερό του Ασκληπιού, ναός αφιερωμένος στο Διόνυσο, άλσος αφιερωμένο στην θεά Άρτεμη και ιερό της Αφροδίτης, ενώ στην περιοχή της χερσονήσου που αγκαλιάζει προστατευτικά τα νερά του λιμανιού, με το ιερό της Ήρας, αποκαλύφθηκαν θαλαμοειδείς μυκηναϊκοί τάφοι, νεκροταφείο με επιτύμβιες πλάκες και μια πληθώρα αγαλμάτων και επιγραφών.

Στην ίδια περιοχή της χερσονήσου ανακαλύφθηκε το θαυμάσια διατηρημένο μικρό θέατρο της Επιδαύρου με τις 6.000 θέσεις που μοιάζουν λίγες για τα υψηλής καλλιτεχνικής αξίας δρώμενα που φιλοξενεί σήμερα.

Οι Μυκήνες είναι μια από τις αρχαιότερες και μυθικές πόλεις της Ευρώπης. Βρίσκεται στον αυτοκινητόδρομο Κορίνθου - Άργους και κατέχει ένα μεγάλο αρχαιολογικό χώρο. Πολλοί από τους πιο συγκινητικούς και πασίγνωστους μύθους της ελληνικής αρχαιότητας είναι δεμένοι με τον τόπο αυτό. Ο επισκέπτης μπορεί να δει τους θολωτούς τάφους, τα υψηλά τείχη γύρω από την πύλη των Λεόντων, και τον εντυπωσιακό θολωτό τάφο του Αγαμέμνονα που αντικατοπτρίζει όλο το θησαυρό και την ιστορία των Ατρέων.

Υπολείμματα του βρίσκονται σήμερα στη θέση που πιθανώς βρισκόταν η Πασσαρώνα, πρωτεύουσα των Μολοσσών στους πρόποδες του λόφου Γαρδικίου, 11 χιλιόμετρα δυτικά των Ιωαννίνων, κοντά στο Ροδοτόπι. Στην κορυφή του λόφου σώζεται τειχισμένη ακρόπολη.

Χτίστηκε τον 4ο π.Χ. αιώνα, καταστράφηκε το 167 π.Χ. από τον Αιμίλιο Παύλο, επισκευάστηκε στους Ρωμαϊκούς χρόνους και τελικά ο χώρος έγινε νεκροταφείο. Η θέση του επισημάνθηκε το 1914 από τον τότε επιμελητή αρχαιοτήτων Δ. Ευαγγελίδη ο οποίος ανέσκαψε δοκιμαστικά το χώρο το 1935. Τελικά το 1952 έφερε στην επιφάνεια το μνημείο ο αρχαιολόγος Σ. Δάκαρης. Πρόκειται για ναό Ιονικού ρυθμού με πρόναο και σηκό που ταυτίζεται με τον αρχαίο ναό. Ευρήματα από το ναό του «Αρείου Διός» εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων.

Πρόκειται για συνοικισμό κτηνοτρόφων. Η έρευνα άρχισε το 1965 και ολοκληρώθηκε το 1975. Στο βόρειο νεκροταφείο του οικισμού βρέθηκαν 26 τάφοι του 8ου - 4ου π.Χ. αιώνα, και στο νότιο νεκροταφείο 151 τάφοι του 9ου - 4ου π.Χ. αιώνα.

Τα κτερίσματα των τάφων ήταν όπλα, ξίφη, μαχαίρια και αιχμές δοράτων στους ανδρικούς τάφους, ενώ στους τάφους των γυναικών βρέθηκαν κοσμήματα, περιδέραια, δακτυλίδια, κ.λ.π. Επίσης σε όλους τους τάφους βρέθηκαν Κορινθιακά και Αττικά αγγεία του 6ου - 4ου π.Χ. αιώνα και χάλκινα σκεύη. Ευρήματα από το χώρο εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων.

Ιδρύθηκε από το βασιλιά Θαρύπα το 420 - 400 π.Χ. για πρωτεύουσα, της συγκέντρωσε πληθυσμό και την περιτείχισε. Ο Θαρύπας διοικούσε με «Συμβούλιο Ευγενών». Εδώ δίδαξε ο Ευριπίδης την «ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ» (ύμνος προς τους Μολοσσούς). Εδώ γεννήθηκε η Ολυμπιάδα, μητέρα του Μ. Αλεξάνδρου και ο βασιλιάς Πύρρος. Εδώ κατέφυγε ο Θεμιστοκλής καταδικασμένος σε θάνατο από τους Αθηναίους) και φυγαδεύτηκε στην Ασία από το βασιλιά Άδμητο.Καταστράφηκε από τους Ρωμαίους το 167 π.Χ. γιατί αντιστάθηκε. O Αιμίλιος Παύλος λεηλάτησε την πόλη, γκρέμισε τα τείχη και πυρπόλησε το Ναό του Αρείου Διός, το φθινόπωρο του 167 π.Χ. Σήμερα σώζεται ερειπωμένο πολυγωνικό τείχος στην κορυφή του λόφου Γαρδικίου (στα σημερινά εικονίσματα) μαζί με οχυρώσεις τουρκικές του 1912 - 1913 καθώς και κοντά στο Ροδοτόπι ο Ναός του Αρείου Δία, το ιερό κέντρο όπου γινόταν οι συνελεύσεις των Μολοσσών.

Από τις ανασκαφές που δεν ολοκληρώθηκαν ακόμη, διαπιστώθηκαν τέσσερις επιχωματώσεις σε βάθος περίπου 10 μέτρων. Η τελευταία επίστρωση ανάγεται στα 11.000 χρόνια. Βρέθηκαν λίθινα και κοκάλινα εργαλεία (λεπίδες, γλυφίδες, κ.λ.π.) καθώς και οστά ζώων της παλαιολιθικής εποχής. Ευρήματα εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων.

Ο Αλή πασάς αθέτησε το λόγο του και καταδίωξε τους Σουλιώτες το Δεκέμβρη του 1803, όταν έπεσε το Σούλι από προδοσία. Οι Σουλιώτες ξεκίνησαν χωρισμένοι σε τρεις ομάδες, η μια από αυτές, αποτελούμενη από 800 Σουλιώτες, με αρχηγό τον Κουτσονίκα, κατευθυνόταν προς την Πάργα που την κατείχαν οι Ρώσοι, και στάθηκε στο Ζάλογγο για να αναπαυθεί. Για να διαφύγουν την καταδίωξη των Αλβανών του Αλή πασά, οι Σουλιώτες οχυρώθηκαν στο μοναστήρι της κορυφής, όπου αντιστάθηκαν επί δυο μέρες. Στις 18 Δεκεμβρίου, μια ομάδα, υπό τον Κίτσο Μπότσαρη, κατόρθωσε να διασπάσει τον κλοιό και 147 άντρες έφθασαν στην Πάργα. Όσοι απομείναν στην μονή αιχμαλωτίστηκαν, ενώ 57 γυναίκες κατέφυγαν σ’ ένα βράχο στην κορυφή που ονομάζεται Στεφάνι. Για να μην πέσουν στα χέρια των Αλβανών και αφού έριξαν τα παιδιά τους στο βάραθρο του ποταμού Αχέροντα, πήδησαν κι αυτές, κατά την παράδοση χορεύοντας, η μια μετά την άλλη στον γκρεμό.

Υπάρχουν όμως και ευρήματα του τέλους του 4ου αι. ή των αρχών του 3ου αι. π.Χ. Στο τέλος του 3ου αι. π.Χ. σημειώθηκαν προσθήκες. Ο χώρος της αυλής κατοικήθηκε και πάλι τον 1ο αι. π.Χ. Ο Ηρόδοτος βεβαιώνει τη λειτουργία του ιερού στον 8ο αι. π.Χ. που επιβεβαιώνεται και από τα ειδώλια της Περσεφόνης και τη "Νεωνία" της Οδύσσειας. Μερικά μυκηναϊκά όστρακα και ένα μυκηναϊκού τύπου χάλκινο ξίφος οδηγούν στο 13ο αι. π.Χ. Το ελληνιστικό ιερό πυρπολήθηκε από τους Ρωμαίους το 167 π.Χ. Ένας πολυγωνικός ορθογώνιος περίβολος περιβάλλει ένα τετράγωνης κάτοψης κτίριο, το κυρίως ιερό. Το κτίριο αυτό χωρίζεται με δυο παράλληλους τοίχους σε μία κεντρική αίθουσα και δύο πλάγια κλίτη , που χωρίζονται πάλι με ενδιάμεσους τοίχους σε τρία δωμάτια. Κάτω από την κεντρική αίθουσα βρίσκεται μία ισομεγέθης υπόγεια αίθουσα, λαξευμένη στο βράχο. Δεκαπέντε πώρινα τόξα στηρίζουν την οροφή της υπόγειας κρύπτης. Το κτίριο χρονολογείται στο τέλος 4ου με αρχές 3ου αι. π.Χ. Στο τέλος του 3ου αι. π.Χ. προστέθηκε Δ του αρχικού ιερού ένα συγκρότημα με μια κεντρική αυλή γύρω από την οποία υπήρχαν δωμάτια και αποθήκες. Αξιοπρόσεκτη είναι η τριμερής διάρθρωση του οικοδομήματος που υπέβαλλε τη ζοφερή ιδέα του Κάτω Κόσμου. Η σωματική και ψυχική δοκιμασία κατά την πολυήμερη παραμονή στα σκοτεινά δωμάτια του νεκρομαντείου, η απομόνωση, οι μαγικές πράξεις, οι προσευχές και οι επικλήσεις, η περιπλάνηση στους σκοτεινούς διαδρόμους, η κοινή πίστη στην εμφάνιση των νεκρών δημιουργούσαν στον προσκυνητή την κατάλληλη ψυχική προδιάθεση. Σε αυτό συνέτεινε πολύ η ειδική δίαιτα, στην οποία υποβάλλονταν ο προσκυνητής.

Συγγραφική ομάδα:

Η Γ΄Γυμνασίου του 6^ου Γυμνασίου Μυτιλήνης «Γιάννης & Αριστείδης Δελής».

Υπεύθυνος καθηγητής:Β.Δ.Μακρυπούλιας.

Ekπαιδευτικές συνεργασίες του σχολείου μας με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου.

Την Τετάρτη 10/4/2013 φοιτητές του Πανεπιστημίου Αιγαίου συνεργάσθηκαν σε εκπαιδευτικές δράσεις με τους μαθητές του 6ου Γυμνασίου Μυτιλήνης "Γιάννης & Αριστείδης Δελής".

Διασχολικοί αγώνες του σχολείου μας με το γυμνάσιο Ιππείου.

Με ιδιαίτερη επιτυχία διεξήχθησαν οι διασχολικοί αγώνες (11/4/2013)του σχολείου μας με το γυμνάσιο Ιππείου.
Αποτελέσματα:
Βόλεϊ Αγοριών:      6ο γυμνάσιο-γυμνάσιο Ιππείου:2-1.
Βόλεϊ Κοριτσιών:   6ο γυμνάσιο-γυμνάσιο Ιππείου:2-0
Ποδόσφαιρο:          6ο γυμνάσιο-γυμνάσιο Ιππείου:0-0

Δημιουργικές εργασίες μαθητών.Αναγνώσεις λογοτεχνικών έργων.

Παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού.

Tεντολούρη   Αθανασία.

«Στη σκιά του ρολογιού».

Γιάννης Καλπούζος.

Βρισκόμαστε στην Άρτα του 1854,κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας.Δύο αγόρια γεννιούνται την ίδια νύχτα ,ένας Έλληνας και ένας τούρκος και η μοίρα τους κάνει ομογάλακτους.Η αφήγηση του έργου παρακολουθεί  την πορεία της ενηλικίωσής τους στο χρονικό ορίζοντα τριών δεκαετιών μέσα από τη μοίρα των δύο οικογενειών τους της οθωμανικής και της Ελληνικής οι οποίες μοιράζονται γή και ουρανό ,χαρά και δάκρυ,αίμα και γάλα.Εκεί στην Άρτα και κάτω από το ρολόϊ που χτυπά τις οθωμανικές ώρες ξετυλίγεται η καθημερινή ζωή των κατοίκων με όλα τα καλά και προπάντων τα κακά που συνοδεύουν την τουρκοκρατία.

Σύντομη αιτιολογημένη κρίση:

Το βιβλίο διατηρεί αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη από την πρώτη σελίδα έως και την τελευταία καθώς παρουσιάζει τα γεγονότα μιάς ιστορικής εποχής μέσα από μία άλλη οπτική γωνία την οποία δεν  έχουμε φαντασθεί.Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η διαδοχική παρουσίαση των δύο ομογάλακτων αγοριών του Νετζίπ και του Λιόντου που δίνουν τη δική τους πλευρά για τα γεγονότα .Σίγουρα είναι ένα βιβλίο που θα το πρότεινα στον καθένα.